Uzmanlar YKS öncesi uyardı: “Düzeninizi bozmayın”

Bu yıl da pandemi gölgesinde geçecek olan YKS sınavı, Temel Yeterlilik Test (TYT), Alan Yeterlilik Testi (AYT) ve Yabancı Dil Testi (YDT) olmak üzere üç oturumda tamamlanacak. TYT sınavı 26 Haziran’da, AYT ve YDT sınavı da 27 Haziran’da yapılacak. Sınav için geri sayımın başladığı bugünlerde uzmanlardan da kritik öneriler geldi.

Sınav sürecine girildiğini ve bu son günlerin önemli olduğunu ifade eden Özel Hayat Hastanesi Klinik Psikoloğu Nida Biçen, “Sınava az bir zaman kala uyku ve beslenme düzeni oluşturmak oldukça önemlidir. Bu kısa süreçte normalden farklı bir beslenme düzeninden ve uykusuz kalmaktan mutlaka kaçınılmalıdır” dedi.

Yüksek kaygı performansı düşürür

Sınavlarla ilgili stres ve sınav kaygısının öğrenciler için her zaman ciddi bir problem teşkil ettiğini ifade eden Biçen, “Özellikle girilen sınavlar bireyin kariyer seçimini ve gelecek fırsatlarını etkiliyorsa daha stresli olabilmektedir. Optimal düzeydeki sınav kaygısı akademik başarıyı olumlu yönde etkilerken, yüksek düzeydeki kaygı kişinin performansı üzerinde olumsuz etki yaratmaktadır. Ergenlerde en sık rastlanan kaygı türlerinden biri olan sınav kaygısı, sınavdan önce kendini göstermeye başlayan çeşitli fizyolojik ve psikolojik değişikliklerle ortaya çıkan, bireyin sınav sırasında performansını olumsuz yönde etkileyebilen yoğun bir duygudur” diye konuştu.

Sınav kaygısının belirtileri

Sınav kaygısının belirtilerinden de bahseden Biçen, “Olası belirtileri 3 grupta inceleyebiliriz. Fizyolojik Belirtiler; kalp çarpıntısı, yüz kızarması, nefes darlığı, boğazda düğümlenme hissi, kaslarda gerginlik, uyku bozuklukları, iştah azalması. Bilişsel Belirtiler ise; aklın bulanık olması, aşırı uyanıklık hali, çevrenin olduğundan farklı algılanması, düşünce duraklamaları, dikkat dağınıklığı, anlama güçlüğüdür. Duygusal Belirtiler de; korku, endişe, alarm durumuna geçme, gerginlik ve çaresizlik olarak sıralanabilir. Bu ve benzer belirtiler varsa mutlaka bir uzmandan yardım almak gerekir” dedi.

Sınav kaygısının olası sebepleri nelerdir?

Öğrencilerin yaşadıkları bu belirtilerin gerek sınav öncesi çalışma sırasında gerekse sınav anındaki performansta düşüşlere sebep olduğunu ifade eden Biçen şöyle devam etti: “Sınav kaygısının olası sebeplerini arasında daha önceki olumsuz sayılabilecek sınav tecrübeleri, ebeveyn tutumları, zaman planlama ve yönetme konusundaki zorlanmalar, çevreden gelen yüksek başarı beklentisi gibi konuları sınav kaygısını tetikleyen durumlar olarak gösterebiliriz. Ebeveynlerin ve öğretmenlerin motivasyon amaçlı sıklıkla tekrarladığı teşvik cümleleri bazı durumlarda öğrencilerde beklentiyi karşılayamayacağına dair korkuya kapılmasına sebep olduğundan sınav kaygısında da artışa sebep olabilir. Yüksek düzeyde akademik başarı beklentisi öğrenciler üzerinde ilköğretimden itibaren baskı oluşturmakta ve böylelikle sınav kaygısı birçok öğrenci için eğitim-öğretim yaşantısında problem haline gelmektedir”

Kaygı yüksekse hatırlamak güçleşir

Ebeveynlere de seslenen Biçen, “Çok kaygılı anne baba yaklaşımı sınav döneminde çocuklarda olumsuz etkilere neden olmaktadır. Bu kaygılı ebeveyn tutumu sadece çocuğun gündelik sorunlarında değil çocuğun akademik yaşantısı, meslek seçimi gibi birçok konuda da yaşanılan sıkıntılarda rol oynamaktadır. Sınav kaygısı yaşayan öğrenciler sınava çalışırken kendi yetersizlikleri hakkında endişelenme eğilimi gösterebilirler. Yapılan araştırmalara göre sınav kaygısı yüksek olan öğrenciler için en ciddi sorunun daha önce öğrenilenleri sınav anında hatırlamamak olduğu görülmüştür. Ayrıca bu araştırmalarda kaygısı yüksek olan öğrencilerin, kaygısı düşük olanlara oranla ders çalışmaya daha çok vakit ayırdıkları ortaya çıkmıştır. Bunlara göre; sınav sonucundaki başarısızlık nedeni ders çalışma sürelerindeki eksikliğe değil, olumsuz düşüncelerin kendilerinde yarattığı başa çıkılmaz derecedeki kaygıya dayandırılabilir” ifadelerini kullandı.

Öneriler…

Özel Hayat Hastanesi Klinik Psikoloğu Nida Biçen, sınava saygılı günler kala YKS’ye girecek adaylara şu önerilerde bulundu: “Sınava kadar olan süreçte nefes gevşeme egzersizlerinin ve kas gevşeme egzersizlerinin düzenli olarak uygulanması kaygı belirtilerini azaltmada etkili olmaktadır. Günlük ritüele 30-45 dakika hafif egzersizler sıkıştırabilirsiniz. Ailelerin bu süreçte destekleyici tutumu oldukça önemlidir. İlk önceliğin her zaman çocuk olduğunu hissettirmek, sınavın hissettikleriyle ilgili konuşmak kaygının azalmasında yardımcı olacaktır. Sınava az bir zaman kala uyku ve beslenme düzeni oluşturmak oldukça önemlidir. Bu kısa süreçte normalden farklı bir beslenme düzeninden ve uykusuz kalmaktan mutlaka kaçınılmalıdır.”